Sürdürülebilir Kağıt Tedariği ve Pandemi Döneminde Yaşanan Tedarik Problemleri

TÜİK verilerine göre 2021 yılında en yüksek fiyat artışı %168 oranla yazı ve çizim kağıtlarında gerçekleşti. Bu oran karton ve oluklu mukavva kağıtlarında %290'a kadar çıkmaktadır.  

Karton ambalaj üreticisi olarak, işletmemizde kullandığımız, yüksek yüzey kalitesine sahip selüloz bazlı kuşe ve bristol kartonların tamamı, hurda kağıttan üretilen krome karton ve oluklu mukavva kağıtlarının ortalama yarısı ithal edilmektedir. Dolayısıyla kâğıt ürünlerinde ithalatçı bir ülke olduğumuz için kur artışları direkt olarak fiyatlara yansımaktadır.  

2021 yılı başında 7,38 tl olan dolar, yılsonunu 13,37 tl seviyesinde kapattı. Bu da artışın %80'inin kurdan kaynaklı olduğunu gösteriyor. 

Peki kur %80 artarken kağıt fiyatları neden bu kadar yükseldi?  

Birincisi, 2020’nin başlarında pandemi nedeniyle eğitime ara verildi, birçok ülkede kapanmalar yaşandı ve üretim yavaşladı. Bu durum temizlik kağıtları ve paket servis, e-ticaret kutularındaki talebi arttırırken diğer kâğıt çeşitleri (matbaa, defter, kitap vs.) talebini %20 oranında azalttı.   

1970’li yıllardan beri hedefledikleri yalın üretim - tam zamanında kavramlarıyla çalışan fabrikalar bu dönemde ileriyi öngöremediği için stok yapmadılar ve üretimlerini yavaşlattılar. Fakat aşının etkisiyle üretim çarkları dönmeye başladığında fabrikalar talebe cevap veremediler ve siparişler birikmeye başladı. Oluşan talep fazlalığı ve arz eksikliği fiyatlara yansıdı.  

İkinci neden, Lojistik sorunlar. 

Küresel ticarette arz-talep dengesinin bozulması deniz taşımacılığında da lojistik sorunlarını beraberinde getirdi. 

Salgın nedeniyle küresel ticaret; önce bıçak gibi kesilirken, daha sonra Çin'in salgında erken toparlanarak üretimde gaza basmasıyla hızla arttı. 

Bunun yanında diğer ülkelerde süren pandemi etkisiyle gemiler yüklerini boşaltamadığı için kısa sürede dönemedi. Bu beklemeler seyahat sürelerinde zincirleme etki yaptı ve bir konteyner gemisinin seyahat süresinde 2 haftaya kadar gecikmeler yaşandı. Gecikmeler boş konteyner krizini doğurdu ve navlun fiyatlarında tarihi yükselişler gerçekleşti. Avrupa-Asya arası konteyner navlunu 2021’de yüzde 1000'in üzerinde arttı ve 18 bin doları aştı. Bu durum Çin'den kağıt ithalatını zorlaştırdı ve zaten talebe cevap veremeyen diğer üreticilerinin sipariş listesini daha fazla doldurdu.

Üçüncü neden, üretim maliyetlerindeki artış.  

Kutu ve ambalaj ürünleri için hayati öneme sahip kağıt üretiminde kullanılan selülozda da hızlı arz talep değişiklikleri yaşandı.  2020’in başında en düşük seviyelerde fiyatlanan selüloz 2021’in ilk aylarında en yüksek seviyelerini gördü.   

Diğer taraftan fabrikaların en önemli maliyetlerinden bir diğeri enerji fiyatları yükseldi.  

Elektrik üretiminin %60’ını kömürden sağlayan Çin’de fiyatların 4 kata kadar yükselmesiyle enerji maliyetleri arttı ve elektrik kesintileri uygulanan fabrikalarda duruşlar yaşandı.  

Avrupada doğalgaz arzının yetersizliği enerji fiyatlarını önemli ölçüde arttırdı.  

Ülkemizde de bugünlerde yaşanan doğalgaz arzı yetersizliğine bağlı elektrik kesintileri uygulanacağı açıklandı. Hemen ardından yerli Karton üreticisi Kartonsan’ın yaptığı açıklamada, dogalgaz tedarik kısıtlaması kaldırılıncaya kadar, 21.01.2022 tarihinden itibaren üretime geçici olarak ara verildiğini belirtmesi, en çok etkilenen sektörlerden biri olmaya devam edeceğimizi göstermektedir.  

Sonuç olarak normalleşme umuduyla başladığımız 2022 yılında omicron varyantının vakaları hızla arttırması, kağıt sektörünü olumsuz etkileyen nedenlerin ortadan kalkmamış olması ve ortaya çıkan yeni sorunlar bize pandemi öncesi düzene dönüşün kısa sürede olmayacağını göstermekte.  

Hatta ortaya çıkan sorunlarla birlikte küresel üretim yerine yerel üretime dönüşün tartışılması, yalın üretim kavramlarının askıya alınması bize “yeni normal”de yeni tedbirler, yeni stratejiler belirlememiz gerektiğini işaret ediyor.  

Akın Ofset olarak müşterilerimize kesintisiz, en iyi hizmeti vermeye devam edebilmek için aldığımız tedbirlerle,  

•  - Tabaka ebat yerine bobin kullanımına geçerek stok verimliliğini arttırdık,  
•  - En çok kullanılan gramajlar dışındaki ara gramajları kaldırarak stoğumuzu güçlendirdik.  
•  - Üretim verilerimiz sayesinde birçok ihtiyacı önceden belirleyip eksilen çeşitlerimizi 2 ay öncesinden temin edebildik.  
•  - Tekrarlı veya önceden planlanan işler için müşterilerimizle anlaşmalar yapıp tedarik risklerini ortadan kaldırmak için çalıştık. 
•  - Tasarım ekibimizle ürün çeşitliliğimizi artırdık ve özellikle iç talepte önem arz eden e-ticaret kutuları ve özel tasarım baskılı kutu ürün yelpazemizi genişlettik.  

Hedefimiz bu dönemde yurtiçinde ve yurtdişindaki gelişmeleri yakindan takip etmek, sürdürülebilir üretim hedeflerimizden şaşmadan musterilerimizle birlikte, süreci iyi planlayan firmalar arasında yer almaktir.